DERNEĞİN ADI VE MERKEZİ

MADDE 1: Derneğin adı, “Basın ve Hukukta Hakikatleri Araştırma Derneği”dir. Dernek kısaltılmış adı “Hukuk Basın Hakikat”tır. Derneğin merkezi Diyarbakır’dadır. Dernek, gerekli görülmesi halinde yurt içinde ve yurt dışında şube veya temsilcilik açma yetkisine sahiptir.

DERNEĞİN AMACI VE FAALİYET ALANI

MADDE 2:  Derneğin temel amacı; gazete, dergi, radyo, televizyon gibi yazılı, işitsel, görsel ve elektronik iletişim ve internet alanlarını kapsayan gazetecilik mesleğini; mesleğin geleneklerini, ahlak ilkelerini korumak; “herkesin bilgi edinme, halkın doğru haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını, iletişim, düşünce açıklama, eleştiri ve yorum hakkı ile ifade ve basın özgürlüğünü savunmaktır. Gazetecileri meslekleri içinde maddi ve manevi yönleriyle geliştirmek, ilerletmek, korumak, bununla birlikte de hukuk devleti, bilme hakkı, basın ve ifade özgürlüğü değerleri ile uyumlu bir yapının oluşması için gereken ilke ve değerlerle hareket etmeyi en önemli kurumsal amaç olarak görür.

Dernek aynı zamanda; Türkiye’de gazetecilik mesleğinin etik kurallarına ilişkin farkındalığı artırmak, bu konuda yeni fikirlerin/politikaların geliştirilmesi amacıyla hukukçulara, akademisyenlere, uygulayıcılara, yasa yapıcılara, düzenleyici kuruluşlara, medya çalışanlarına ve medya ile ilgili diğer paydaşlara yönelik etkinlikler gerçekleştirmek; görsel, işitsel, elektronik ve basılı medya alanındaki gelişmeleri takip etmek, araştırmalar yürütmek, projeler üretmek; haber alma hakkının etkin kullanılabilmesi, gazetecilerin mesleki hak ve çıkarlarının korunup geliştirilmesi ve bu yöndeki dayanışmanın güçlendirilmesini amaçlar.

Bununla birlikte çalışma alanlarından biri olan hukuk çalışmalarını ise öncelikle hukukçularda gazetecilik mesleğinin etik ve ilkelerinin kavramasının sağlanması, ulusal ve uluslararası mevzuatta yer alan gazetecilik mesleğiyle ilgili hak ve düzenlemelerin öğrenilmesi ve geliştirme bilincinin oluşturulması, çağdaş, demokratik, özgür bir hukuk anlayışının geliştirilmesi, yerleşmesi ve uygulanması; toplumun ve bireyin gelişimi önündeki kısıtlayıcı hukuk norm ve uygulamaların kaldırılması; adil bir yargı sisteminin kurulması, yaygınlaştırılması; toplumda ve bireylerde ulusal ve uluslararası mekanizmalar çerçevesinde hukuk ve hak arama bilincinin geliştirilmesi; hak arama ve yargılama faaliyetlerinin her aşamasında gerek iç ve gerek uluslararası hukuk mekanizmaları önünde ihtiyaç ve/veya başvuru sahiplerine her türlü hukuki yardımın sağlanmasını amaçlar. Ayrıca başta basın ve hukuk alanında çalışan ve yine alan ile ilgisi olan tüm meslek grupları ve kişilerin ortak bir tutum sergilemesini sağlamak ve hak arama bilincini yaygınlaştırmak, güncel hukuk tartışmaları gerçekleştirmek ve toplumun ihtiyaçlarını katılımcı bir yöntem ile belirlemek, norm değişikliklerini takip etmek, yasa yapma süreçlerinde temel hak ve özgürlükler çerçevesinde çalışmalar yapıp tavsiyede bulunmak amacıyla kurulmuştur.

 

DERNEĞİN İLKELERİ

1. Tüm faaliyetlerini temel insan hak ve özgürlüklerini esas alarak yürütür.
2. Devletlerden, hükümetlerden, siyasi partilerden, kamu kurum ve kuruluşlarından bağımsızdır.
3. Irk, din, dil, cinsiyet kimliği, siyasi görüş ve benzeri nedenlerle uygulanan her türlü ayrımcılığa karşıdır.
4. Yeryüzündeki tüm canlıların adil ve eşit yaşama hakkına inanır ve gözetir.
5. Kültürel ve doğal varlıkların evrensel değerler ve kriterlere uygun olarak korunması için çalışır.
6. Şeffaf ve hesap verebilirdir.
7. Katılımcı, paylaşımcı ve dayanışmacıdır.

 

DERNEĞİN ÇALIŞMA KONULARI, BİÇİMLERİ VE FAALİYET ALANLARI

1. Faaliyetlerinin etkinleştirilmesi, geliştirilmesi için araştırmalar yapmak.
2. Kurs, seminer, konferans, atölye ve panel gibi çalışmalar düzenlemek.
3. Amaçlar doğrultusunda gerekli olan her türlü bilgi, belge, doküman ve yayınları temin etmek, dokümantasyon merkezi oluşturmak, çalışmaları duyurmak için amaçları doğrultusunda gazete, dergi, kitap, bülten ve internet sitesi gibi yayınlar çıkarmak.
4. Üyelerinin yararlanmaları ve zamanlarını değerlendirebilmeleri için lokal açmak, sosyal ve    kültürel tesisler kurmak.
5. Üyeleri arasında beşeri münasebetlerin geliştirilmesi ve devam ettirilmesi için toplantı ve sosyal etkinlikler düzenlemek veya üyelerinin bu tür etkinliklerden yararlanmalarını sağlamak.
6. Dernek faaliyetleri için ihtiyaç duyulan taşınır, taşınmaz mal satın almak, satmak, kiralamak, kiraya vermek ve taşınmazlar üzerinde ayni hak tesis etmek.
7. Amacın gerçekleştirilmesi için gerek görülmesi halinde, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütmek.
8. Gerekli görülen yerlerde temsilcilikler veya şube açmak.
9. Derneğin amacı ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, diğer derneklerle veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek için platformlar oluşturmak, derneğin görev alanına giren konularda ortak projeler yürütmek.
10. Kuruluş amacına yönelik tüm paydaşlara dönük saha araştırmaları yapmak, açık oturum, panel, konferans, yuvarlak masa toplantıları, atölye çalışmaları gibi etkinlikler düzenlemek ve çıktılarını kamuoyuna sunmak.
11. Uluslararası faaliyetlerde bulunmak, benzer alanlarda faaliyet gösteren kamusal veya özel kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmak, yurtdışında temsilcilik açmak, meslekle ilgili dernek ya da üst kuruluş kurmak, araştırma – geliştirme merkezleri ve benzeri kuruluşlar açmak, benzer amaçlarla oluşturulmuş dernek ya da kuruluşlara katılmak.
12. Çalışmalarını duyurmak için amaçları doğrultusunda makale, e-bülten, dergi, kitap gibi süreli ya da süresiz yayınlar hazırlamak.
13. Derneğin kuruluş amaçları doğrultusunda görsel ve işitsel program hazırlamak, hazırlatmak ve yayınlamasını sağlamak, yine bu çalışmaları gelişen teknoloji çağını da göz önünde bulundurarak dijital kaynaklar şeklinde de yayınlamak, bu amaçla gerekli tüm iş ve işlemleri yapmak, benzer alanlarda faaliyet gösteren kamusal veya özel kurum ve kuruluşlarla işbirliğinde bulunmak.
14. Mesleğin gerektirdiği hak ve özgürlüklerin korunup geliştirilmesi için yasama ve yürütme organlarıyla, resmi ve özel kurumlar ve kuruluşlar karşısında üyelerini temsil etmek.
15. Basın-yayın çalışanlarının Anayasa, yasalar ve uluslararası anlaşmalarla elde edilmiş haklarını korumak ve geliştirmek için çalışma yapmak.
16. Mesleki uğraşlarda karşılaşılan güçlükleri ve sorunları incelemek, çözüm yolları üretmek, bu konuda görevli kuruluşlarla ilişkide bulunmak.
17. Meslek alanında dayanışmayı güçlendirmek, üyelerin çalışma koşullarını iyileştirmek için çaba göstermek.
18. Derneğin amaç ve üyelik ilkeleriyle belirlenen tutumuna aykırı faaliyet göstermediği bilinen yurt içindeki ve yurtdışındaki derneklerden, vakıflardan, sendikalardan, meslek kuruluşları ve kişilerden maddi ve ayni yardım almak, benzer nitelikteki kurum ve kuruluşlara maddi yardımda bulunmak.
19. Mesleki uğraşlarda karşılaşılan güçlükleri ve sorunları incelemek, bunlara çözüm yolları bulmak ve bu konuda çalışma yürüten kuruluşlarla ortak çalışma yürütmek.
20. Mesleğin gelişimi için gerek duyulduğu takdirde alanında uzman eğitimciler tarafından verilecek eğitimler düzenlemek.
21. İhtiyaç tespitinde bulunabilmek amacıyla saha araştırması yapmak ve raporlar yayınlamak.
22. Kolluk ve tüm adli aşamalarda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve diğer uluslar üstü mahkemeler de dahil olmak üzere açılmış ve açılacak olan davalarda, işlemlerde istenildiğinde veya ihtiyaç duyulduğunda hukukun hatasız uygulanması, adaletin sağlanması, savunma hakkının güçlenmesi ve gerçeğin ortaya çıkması için kişilere hukuki yardımda bulunmak, yargı süreçlerini bağımsız gözlemci sıfatı ile izlemek ve gerekli raporları hazırlamak.
23. Başta tutuklu veya hükümlü basın çalışanları ve hukukçular olmak üzere, mesleğinin ifası hukuka aykırı gerekçeler ile engellenen kişiler ile mesleki dayanışmayı sergilemek.
24. Kadını zayıf ve güçsüz kılan ayrımcılığın önlenmesi, çocuklara ve kadınlara uygulanan baskı, sömürü, şiddet, istismar ve her türlü hak ihlaline karşı mücadele etmek ve haklarının korunması ve geliştirilmesini sağlamak.
25. Cinsiyet eşitliğini ve özgürlüğünü demokratik toplumun temel etkenlerinden biri olarak kabul ederek, kadının toplumsal yaşamdaki haklarının korunmasını ve geliştirilmesini; kadınların yaşamın her alanında yer alması için pozitif ayrımcılık politikalarını geliştirmeyi ve desteklemeyi hedefler. Bu amaçla dernek kendi iç çalışma prensibi olarak kadın-erkek eşitliğini sağlamak için mücadele eder.
26. Ekolojik dengeyi bozan, çevreyi tahrip eden, her türden canlı yaşamını gelişimini engelleyen düzenlemelerin evrensel hukuk ilke ve normlarına uygun hale getirilmesi için çaba sarf etmek ve doğal ortamı bozan, çevreyi tahrip eden birey, kurum ve kuruluşlara karşı mücadele etmek.
27. 27- Dernek halkların kendi kaderini tayin hakkını savunur. Bu bağlamda anadilde eğitim hakkını da temel bir hak olarak kabul eder. Bunun için derneğin düzenlediği tüm etkinliklerde çok dilliliği benimseyerek çalışmalarını yürütür.
28. 28-Derneğin amacına uygun olarak, gönüllü hizmet vermek isteyen avukatların, hukukçuların, gazetecilerin koordinesini sağlamak, koordine sonucunda meydana gelecek olan hizmet ve çalışmaların paylaşım ve bütünselliğine yardımcı olmak.

 

DERNEĞİN FAALİYET ALANI

Dernek, yurt içinde ve yurtdışında faaliyet gösterir.

 

ÜYE OLMA HAKKI VE ÜYELİK İŞLEMLERİ

MADDE 3: Fiil ehliyetine sahip bulunan ve derneğin amaç ve etik ilkelerini benimseyerek bu doğrultuda çalışmayı kabul eden ve mevzuatın öngördüğü koşulları taşıyan her gerçek ve tüzel kişi bu derneğe üye olma hakkına sahiptir.

Dernek başkanlığına yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusu, dernek yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde üyeliğe kabul veya isteğin reddi şeklinde karara bağlanır ve sonuç yazıyla başvuru sahibine bildirilir. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.

Derneğin asıl üyeleri, derneğin kurucuları ile müracaatları üzerine yönetim kurulunca üyeliğe kabul edilen kişilerdir.

Derneğe maddi ve manevi bakımdan önemli destek sağlamış bulunanlar yönetim kurulu kararı ile onursal üye olarak kabul edilebilir.

Derneğin şube sayısı üçten fazla olduğunda dernek merkezinde kayıtlı bulunanların üyelik kayıtları şubelere aktarılır. Yeni üyelik müracaatları şubelere yapılır. Üyeliğe kabul ve üyelikten silinme işlemleri şube yönetim kurulları tarafından yapılır ve en çok otuz gün içinde bir yazıyla Genel Merkez’e bildirilir.

 

ÜYELİKTEN ÇIKMA

MADDE 4: Her üye yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir.

Üyelik için mevzuatta ve tüzükte aranılan nitelikleri sonradan kaybedenlerin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer.

Üyenin istifa dilekçesi yönetim kuruluna ulaştığı anda çıkış işlemleri sonuçlanmış sayılır. Üyelikten ayrılma, üyenin derneğe olan birikmiş borçlarını sona erdirmez.

 

ÜYELİKTEN ÇIKARILMA

MADDE 5: Dernek üyeliğinden çıkarılmayı gerektiren haller aşağıda yazılıdır:

Dernek tüzüğüne aykırı davranışlarda bulunmak,

Verilen görevlerden sürekli kaçınmak,

Yazılı ikazlara rağmen üyelik aidatını altı ay içinde ödememek,

Dernek organlarınca verilen kararlara uymamak,

Üye olma şartlarını kaybetmiş olmak,

Yukarıda sayılan durumlardan birinin tespiti halinde yönetim kurulu kararı ile üyelikten çıkarılabilir. Üyelikten çıkarılan üyenin ilk Genel Kurul toplantısında bu karara itiraz hakkı vardır. Genel Kurul tarafından onaylanan çıkarma kararı kesinlik kazanır. 

Dernekten çıkan veya çıkarılanlar, üye kayıt defterinden silinir ve dernek malvarlığında hak iddia edemez.

 

DERNEK ORGANLARI

MADDE 6: Derneğin organları aşağıda gösterilmiştir:

Genel kurul,

Yönetim kurulu,

Denetim kurulu,

Ayrıca dernekte, yukarıda yer alan zorunlu organlar dışında danışma kurulu da oluşturulur.

 

DERNEK GENEL KURULU

MADDE 7: Genel Kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur. Derneğin şubesinin açılması durumunda ise şube sayısı üçe kadar Genel Merkez ve şubelerinde kayıtlı üyelerden; şube sayısı üçten fazla olması durumunda ise Genel Merkez’deki kayıtlı üyeler, şubelere nakledilerek şubelerin genel kurullarında seçilen delegelerden oluşur.

Genel kurul;

1- Olağan genel kurul, 3 (üç) yılda bir, mayıs ayı içerisinde, yönetim kurulunca belirlenecek gün, yer ve saatte, derneğin merkezi olan Diyarbakır’da toplanır.

2- Yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, yönetim kurulunca olağanüstü toplantıya çağrılır. Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmazsa; üyelerden birinin başvurusu üzerine Sulh Hâkimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir

Çağrı Usulü

Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesini düzenler. Genel kurula katılma hakkı bulunan üyeler, en az 15 (onbeş) gün önceden, toplantının günü, saati, yeri ve gündemi en az bir gazetede veya derneğin internet sayfasında ilan edilmek, yazılı olarak bildirilmek, üyenin bildirdiği elektronik posta adresine ya da iletişim numarasına mesaj gönderilmek veya mahalli yayın araçları kullanılmak suretiyle toplantıya çağrılır. Bu çağrıda, çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilir. İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz.

Toplantı, çoğunluk sağlanamaması sebebinin dışında başka bir nedenle geri bırakılırsa, bu durum geri bırakma sebepleri de belirtilmek suretiyle, ilk toplantı için yapılan çağrı usulüne uygun olarak üyelere duyurulur. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden itibaren en geç altı ay içinde yapılması zorunludur. Üyeler ikinci toplantıya, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden çağrılır.

Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz.

Toplantı Usulü

Genel Kurul’a katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hallerinde ise üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz.

Genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesi toplantı yerinde hazır bulundurulur. Toplantı yerine girecek üyelerin resmi makamlarca verilmiş kimlik belgeleri, yönetim kurulu üyeleri veya yönetim kurulunca görevlendirilecek görevliler tarafından kontrol edilir. Üyeler, yönetim kurulunca düzenlenen listedeki adları karşısına imza koyarak toplantı yerine girerler.

Toplantı yeter sayısı sağlanmışsa durum bir tutanakla tespit edilir ve toplantı yönetim kurulu başkanı veya görevlendireceği yönetim kurulu üyelerinden biri tarafından açılır. Toplantı yeter sayısı sağlanamaması halinde de yönetim kurulunca bir tutanak düzenlenir.

Açılıştan sonra, toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilerek divan heyeti oluşturulur.

Dernek organlarının seçimi için yapılacak oylamalarda, oy kullanan üyelerin divan heyetine kimliklerini göstermeleri ve hazirun listesindeki isimlerinin karşılarını imzalamaları zorunludur.

Toplantının yönetimi ve güvenliğinin sağlanması divan başkanına aittir.

Genel Kurul’da, yalnızca gündemde yer alan maddeler görüşülür. Ancak toplantıda hazır bulunan üyelerin onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen konuların gündeme alınması zorunludur.

Genel Kurul’da her üyenin bir oy hakkı vardır; üye oyunu şahsen kullanmak zorundadır. Onursal üyeler genel kurul toplantılarına katılabilir ancak oy kullanamazlar. Tüzel kişinin üye olması halinde, tüzel kişinin yönetim kurulu başkanı veya temsille görevlendireceği kişi oy kullanır.

Toplantıda görüşülen konular ve alınan kararlar bir tutanağa yazılır ve divan başkanı ile yazmanlar tarafından birlikte imzalanır.  Toplantı sonunda, tutanak ve diğer belgeler yönetim kurulu başkanına teslim edilir. Yönetim kurulu başkanı bu belgelerin korunmasından ve yeni seçilen yönetim kuruluna yedi (7) gün içinde teslim etmekten sorumludur.

 

Genel Kurulun Oy kullanma ve Karar Alma Usulü  

MADDE 8: Genel kurulda, aksine karar alınmamışsa, oylamalar açık olarak yapılır. Açık oylamada,  genel kurul başkanının belirteceği yöntem uygulanır.

Gizli oylama yapılacak olması durumunda ise, toplantı başkanı tarafından mühürlenmiş kâğıtlar veya oy pusulaları üyeler tarafından gereği yapıldıktan sonra içi boş bir kaba atılır ve oy vermenin bitiminden sonra açık dökümü yapılarak sonuç belirlenir.

Genel kurul kararları, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Şu kadar ki, tüzük değişikliği ve derneğin feshi kararları, ancak toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.

 

Toplantısız veya Çağrısız Alınan Kararlar

Bütün üyelerin bir araya gelmeksizin yazılı katılımıyla alınan kararlar ile dernek üyelerinin tamamının bu tüzükte yazılı çağrı usulüne uymaksızın bir araya gelerek aldığı kararlar geçerlidir. Bu şekilde karar alınması olağan toplantı yerine geçmez.

 

GENEL KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ

MADDE 9: Aşağıda yazılı hususlar genel kurulca görüşülüp karara bağlanır.  

• Dernek organlarının seçilmesi,
• Dernek tüzüğünün değiştirilmesi,
• Yönetim ve denetim kurulları raporlarının görüşülmesi ve yönetim kurulunun ibrası,
• Yönetim kurulunca hazırlanan bütçenin görüşülüp aynen veya değiştirilerek kabul edilmesi,
• Derneğin diğer organlarının denetlenmesi ve gerek görüldüğünde haklı sebeplerle onların görevden alınması,
• Dernek için gerekli olan taşınmaz malların satın alınması veya mevcut taşınmaz malların satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesi,
• Yönetim kurulunca dernek çalışmaları ile ilgili olarak hazırlanacak yönetmelikleri inceleyip aynen veya değiştirilerek onaylanması,
• Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar ile dernek hizmetleri için görevlendirilecek üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarlarının tespit edilmesi,
• Derneğin federasyona katılması ve ayrılmasının kararlaştırılması,
• Derneğin uluslar arası faaliyette bulunması, yurt dışındaki dernek ve kuruluşlara üye olarak katılması veya ayrılması,
• Derneğin fesih edilmesi,
• Yönetim kurulunun diğer önerilerinin incelenip karara bağlanması,
• Mevzuat ve tüzük genel kurulca yapılması belirtilen diğer görevlerin yerine getirilmesi,
• Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı verir. Derneğin en yetkili organı olarak derneğin diğer bir organına verilmemiş olan işleri görür ve yetkileri kullanır.

 

YÖNETİM KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ

MADDE 10: Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üye olarak genel kurulca seçilir.

Yönetim kurulu, seçimden sonraki ilk toplantısında bir kararla görev bölüşümü yaparak başkan, başkan yardımcısı, sekreter, sayman ve üyeleri belirler. Yönetim kurulu asıl üyeliğinde istifa veya başka sebeplerden dolayı boşalma olduğu taktirde genel kurulda aldığı oy çokluğu sırasına göre yedek üyelerin göreve çağrılması mecburidir.

 

Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri

Yönetim kurulu aşağıdaki hususları yerine getirir.

• Derneği temsil etmek veya bu hususta kendi üyelerinden bir veya birkaçına yetki vermek,
• Gelir ve gider hesaplarına ilişkin işlemleri yapmak ve gelecek döneme ait bütçeyi hazırlayarak genel kurula sunmak,
• Derneğin çalışmaları ile ilgili yönetmelikleri hazırlayarak genel kurul onayına sunmak,
• Genel kurulun verdiği yetki ile taşınmaz mal satın almak, derneğe ait taşınır ve taşınmaz malları satmak, bina veya tesis inşa ettirmek, kira sözleşmesi yapmak, dernek lehine rehin ipotek veya ayni haklar tesis ettirmek,
• Gerekli görülen yerlerde temsilcilik açılmasını sağlamak,
• Genel kurulda alınan kararları uygulamak,
• Her faaliyet yılı sonunda derneğin işletme hesabı tablosu veya bilanço ve gelir tablosu ile yönetim kurulu çalışmalarını açıklayan raporunu düzenlemek, toplandığında genel kurula sunmak,
• Bütçenin uygulanmasını sağlamak,
• Derneğe üye alınması veya üyelikten çıkarılma hususlarında karar vermek,
• Derneğin amacını gerçekleştirmek için her çeşit kararı almak ve uygulamak,
• Mevzuatın kendisine verdiği diğer görevleri yapmak ve yetkileri kullanır.

 

DENETİM KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ

MADDE 11: Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üye olarak genel kurulca seçilir.

Denetim kurulu asıl üyeliğinde istifa veya başka sebeplerden dolayı boşalma olduğu taktirde genel kurulda aldığı oy çokluğu sırasına göre yedek üyelerin göreve çağrılması mecburidir.

 

Denetim Kurulunun Görev ve Yetkileri

Denetim kurulu; derneğin, tüzüğünde gösterilen amaç ve amacın gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet gösterip göstermediğini, defter, hesap ve kayıtların mevzuata ve dernek tüzüğüne uygun olarak tutulup tutulmadığını, dernek tüzüğünde tespit edilen esas ve usullere göre ve bir yılı geçmeyen aralıklarla denetler ve denetim sonuçlarını bir rapor halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunar.

Denetim kurulu, gerektiğinde genel kurulun toplantıya çağrılmasını isteyebilir.

 

DERNEĞİN GELİR KAYNAKLARI

MADDE 12: Derneğin gelir kaynakları aşağıda sayılmıştır.

• Gerçek ve tüzel kişilerin kendi isteği ile derneğe yaptıkları bağış ve yardımlar,
• Dernek tarafından tertiplenen çay ve yemekli toplantı, gezi ve eğlence, temsil, konser, spor yarışması ve konferans gibi faaliyetlerden sağlanan gelirler,
• Derneğin mal varlığından elde edilen gelirler,
• Derneğin, amacını gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu geliri temin etmek amacıyla giriştiği ticari faaliyetlerden elde edilen kazançlar,
• Diğer gelirler.

 

DERNEĞİN DEFTER TUTMA ESAS VE USULLERİ

MADDE 13: Defter tutma esasları;

Dernekte, işletme hesabı esasına göre defter tutulur. Ancak, yıllık brüt gelirin Dernekler Yönetmeliğinin 31. Maddesinde belirtilen haddi aşması durumunda takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutulur.

Bilanço esasına geçilmesi durumunda, üst üste iki hesap döneminde yukarıda belirtilen haddin altına düşülürse, takip eden yıldan itibaren işletme hesabı esasına dönülebilir.

Yukarıda belirtilen hadde bağlı kalmaksızın yönetim kurulu kararı ile bilanço esasına göre defter tutulabilir.

Derneğin ticari işletmesi açılması durumunda, bu ticari işletme için, ayrıca Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre defter tutulur.

 

Kayıt Usulü

Derneğin defter ve kayıtları Dernekler Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esasa uygun olarak tutulur.

Tutulacak Defterler

Dernekte, aşağıda yazılı defterler tutulur.

1. İşletme hesabı esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:

 

• Karar Defteri: Yönetim kurulu kararları tarih ve numara sırasıyla bu deftere yazılır ve kararların altı toplantıya katılan üyelerce imzalanır.
• Üye Kayıt Defteri: Derneğe üye olarak girenlerin kimlik bilgileri, derneğe giriş ve çıkış tarihleri bu deftere işlenir. Üyelerin ödedikleri giriş ve yıllık aidat miktarları bu deftere işlenebilir.
• Evrak Kayıt Defteri: Gelen ve giden evraklar, tarih ve sıra numarası ile bu deftere kaydedilir. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır. Elektronik posta yoluyla gelen veya giden evraklar çıktısı alınmak suretiyle saklanır.
• İşletme Hesabı Defteri: Dernek adına alınan gelirler ve yapılan giderler açık ve düzenli olarak bu deftere işlenir.
• Alındı Belgesi Kayıt Defteri: Alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları, bu belgeleri alan ve iade edelerin adı, soyadı ve imzaları ile aldıkları ve iade ettikleri tarihler bu deftere işlenir.
• Demirbaş Defteri: Derneğe ait demirbaşların edinme tarihi ve şekli ile kullanıldıkları veya verildikleri yerler ve kullanım sürelerini dolduranların kayıttan düşürülmesi bu deftere işlenir.

Alındı Belgesi Kayıt Defteri ile Demirbaş Defterinin tutulması zorunlu değildir.

1. Bilanço esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:

 

• (a) bendinin 1, 2 ve 3 üncü alt bentlerinde kayıtlı defterler bilanço esasında defter tutulması durumunda da tutulur.
• Yevmiye Defteri ve Büyük Defter: Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılır.

Defterlerin Tasdiki

Dernekte, tutulması zorunlu olan defterler (Büyük Defter hariç), kullanmaya başlamadan önce İl Sivil Toplumla ilişkiler Müdürlüğüne veya notere tasdik ettirilir. Bu defterlerin kullanılmasına sayfaları bitene kadar devam edilir ve defterlerin ara tasdiki yapılmaz. Ancak, bilanço esasına göre tutulan Yevmiye Defteri’nin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden tasdik ettirilmesi zorunludur.

Gelir Tablosu ve Bilanço Düzenlenmesi

İşletme hesabı esasına göre kayıt tutulması durumunda yılsonlarında (31 Aralık) (Dernekler Yönetmeliği EK-16’da belirtilen) “İşletme Hesabı Tablosu” düzenlenir. Bilanço esasına göre defter tutulması durumunda ise, yılsonlarında (31 Aralık), Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerini esas alarak bilanço ve gelir tablosu düzenlenir.

DERNEĞİN GELİR VE GİDER İŞLEMLERİ

MADDE 14: Gelir ve gider belgeleri;

Dernek gelirleri, (Dernekler Yönetmeliği EK- 17’de örneği bulunan) “Alındı Belgesi” ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer.

Dernek giderleri ise fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak derneğin, Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası, bu kapsamda da bulunmayan ödemeleri için (Dernekler Yönetmeliği EK-13’te örneği buluna) “Gider Makbuzu” veya “Banka Dekontu” gibi belgeler harcama belgesi olarak kullanılır.

Dernek tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri (Dernekler Yönetmeliği EK-14’te örneği bulunan) “Ayni Yardım Teslim Belgesi” ile yapılır. Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından derneğe yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri ise (Dernekler Yönetmeliği EK-15’te örneği bulunan) “Ayni Bağış Alındı Belgesi” ile kabul edilir.

Bu belgeler; Ek-13, Ek-14 ve Ek-15’te gösterilen biçim ve ebatta, müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan, kendinden karbonlu elli asıl ve elli koçan yaprağından meydana gelen ciltler veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılacak form veya sürekli form şeklinde bastırılır. Form veya sürekli form şeklinde bastırılacak belgelerin, belirtilen nitelikte olması zorunludur.

ALINDI BELGELERİ

Dernek gelirlerinin tahsilinde kullanılacak “Alındı Belgeleri” (Dernekler Yönetmeliği EK- 17’de gösterilen biçim ve ebatta) yönetim kurulu kararıyla, matbaaya bastırılır.

Alındı belgelerinin bastırılması ve kontrolü, matbaadan teslim alınması, deftere kaydedilmesi, eski ve yeni saymanlar arasında devir teslimi ve alındı belgesi ile dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler tarafından bu alındı belgelerinin kullanımına ve toplanılan gelirlerin teslimine ilişkin hususlarda Dernekler Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine göre hareket edilir.

YETKİ BELGESİ

Yönetim kurulu asıl üyeleri hariç, dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler, yetki süresi de belirtilmek suretiyle, yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir tahsil edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva eden (Dernekler Yönetmeliği Ek-19’da yer alan) “Yetki Belgesi” dernek tarafından iki nüsha olarak düzenlenerek, dernek yönetim kurulu başkanınca onaylanır. Yönetim kurulu asıl üyeleri yetki belgesi olmadan gelir tahsil edebilir.

Yetki belgelerinin süresi yönetim kurulu tarafından en çok bir yıl olarak belirlenir. Süresi biten yetki belgeleri birinci fıkraya göre yenilenir. Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişinin görevinden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin dernek yönetim kuruluna bir hafta içinde teslimi zorunludur. Ayrıca, gelir toplama yetkisi yönetim kurulu kararı ile her zaman iptal edilebilir.

Gelir ve Gider Belgelerinin Saklama Süresi;

Defterler hariç olmak üzere, dernek tarafından kullanılan alındı belgeleri, harcama belgeleri ve diğer belgeler özel kanunlarda belirtilen süreler saklı kalmak üzere, kaydedildikleri defterlerdeki sayı ve tarih düzenine uygun olarak 5 yıl süreyle saklanır.

BEYANNAME VERİLMESİ

MADDE 15: Derneğin, bir önceki yıla ait faaliyetleri ile gelir ve gider işlemlerinin yılsonu itibarıyla sonuçlarına ilişkin (Dernekler Yönetmeliği EK-21’de bulunan) “Dernek Beyannamesi” dernek yönetim kurulu tarafından doldurarak, her takvim yılının ilk dört ayı içinde dernek başkanı tarafından mahallin mülki idare amirliğine verilir.

BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ             

MADDE 16: Mülki amirliğe yapılacak bildirimler;

 

Genel Kurul Sonuç Bildirimi

Olağan veya olağanüstü genel kurul toplantılarını izleyen otuz gün içinde, yönetim ve denetim kurulları ile diğer organlara seçilen asıl ve yedek üyeleri içeren (Dernekler Yönetmeliği Ek-3’te yer alan) Genel Kurul Sonuç Bildirimi mülki idare amirliğine verilir. Genel kurul toplantısında tüzük değişikliği yapılması halinde; genel kurul toplantı tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış dernek tüzüğünün son şekli, bu fıkrada belirtilen süre içinde ve bir yazı ekinde mülki idare amirliğine verilir

Taşınmazların Bildirilmesi

Derneğin edindiği taşınmazlar tapuya tescilinden itibaren otuz gün içinde (Dernekler Yönetmeliği EK-26’da sunulan) “Taşınmaz Mal Bildirimi”ni doldurmak suretiyle mülki idare amirliğine bildirilir.

Yurtdışından Yardım Alma Bildirimi

Dernek tarafından, yurtdışından yardım alınacak olması durumunda yardım alınmadan önce (Dernekler Yönetmeliği EK-4’te belirtilen) “Yurtdışından Yardım Alma Bildirimi” doldurup mülki idare amirliğine bildirimde bulunulur.

Nakdi yardımların bankalar aracılığıyla alınması ve kullanılmadan önce bildirim şartının yerine getirilmesi zorunludur.

Değişikliklerin Bildirilmesi

Derneğin yerleşim yerinde meydana gelen değişiklik (Dernekler Yönetmeliği EK-24’te belirtilen) “Yerleşim Yeri Değişiklik Bildirimi”; genel kurul toplantısı dışında dernek organlarında meydana gelen değişiklikler, (Dernekler Yönetmeliği EK-25’te belirtilen) “Dernek Organlarındaki Değişiklik Bildirimi” doldurulmak suretiyle, değişikliği izleyen otuz gün içinde mülki idare amirliğine bildirilir.

Dernek tüzüğünde yapılan değişiklikler de tüzük değişikliğinin yapıldığı genel kurul toplantısını izleyen otuz gün içinde, genel kurul sonuç bildirimi ekinde mülki idare amirliğine bildirilir.

Dernek Üyelerinin Bildirilmesi

Dernekler üyeliğe kabul edilenler ile üyeliği sona erenlerin adını, soyadını, doğum tarihini ve kimlik numarasını kabul edilme ve sona erme tarihinden itibaren kırk beş gün içinde merkezinin bulunduğu dernekler birimine bildirmekle yükümlüdür.

TEMSİLCİLİK AÇMA

MADDE 17: Dernek, gerekli gördüğü yerlerde dernek faaliyetlerini yürütmek amacıyla yönetim kurulu kararıyla temsilcilik açabilir. Temsilciliğin adresi, yönetim kurulu kararıyla temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından o yerin mülkî idare amirliğine yazılı olarak bildirilir. Temsilcilik, dernek genel kurulunda temsil edilmez.

DERNEĞİN ŞUBELERİNİN KURULUŞU

MADDE 18: Dernek, gerekli görülen yerlerde genel kurul kararıyla şube açabilir. Bu amaçla dernek yönetim kurulunca yetki verilen en az üç kişilik kurucular kurulu, Dernekler Yönetmeliği’nde belirtilen şube kuruluş bildirimini ve gerekli belgeleri, şube açılacak yerin en büyük mülki amirliğine verir.

Şubelerin Görev ve Yetkileri

MADDE 19: Şubeler, tüzel kişiliği olamayan, dernek amaç ve hizmet konuları doğrultusunda özerk faaliyetlerde bulunmakla görev ve yetkili, tüm işlemlerinden doğan alacak ve borçlarından ötürü kendisinin sorumlu olduğu dernek iç örgütüdür.

Şubelerin Organları ve Şubelere Uygulanacak Hükümler

MADDE 20: Şubenin organları, genel kurul, yönetim kurulu ve Denetim Kurulu’dur.

Genel kurul, şubenin kayıtlı üyelerinden oluşur. Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek, denetim kurulu ise üç asıl ve üç yedek üye olarak şube genel kurulunca seçilir.

Bu organların görev ve yetkileri ile bu tüzükte yer alan dernekle ilgili diğer hükümler, mevzuatın öngördüğü çerçevede şubede de uygulanır.

Şubelerin Genel Kurullarının Toplanma Zamanı

MADDE 21: Şubeler, genel kurul olağan toplantılarını genel merkez genel kurulu toplantısından en az iki ay önce bitirmek zorundadırlar.

Şubelerin olağan genel kurulu, 3 yılda bir, Eylül ayı içersinde, şube yönetim kurulunca belirlenecek gün yer ve saatte toplanır.

Şubeler, genel kurul sonuç bildiriminin bir örneğini toplantının yapıldığı tarihi izleyen kırk beş gün içinde mülki idare amirliğine ve dernek genel merkezine bildirmek zorundadırlar.

Şubeler, şube sayısı üçe kadar genel merkez genel kurulunda tüm üyelerin doğrudan katılımı ile; şube sayısı üçten fazla olması durumunda ise, şubede kayıtlı her yirmi (20) üye için bir (1), arta kalan üye sayısı 10’dan fazla ise bu üyeler içinde bir olmak üzere şube genel kurulunda seçilecek delegeler aracılığı ile genel merkez genel kuruluna katılma hakkına sahiptir.

Genel merkez genel kuruluna en son şube genel kurulunda seçilen delegeler katılır. Genel merkez yönetim ve denetim kurulu üyeleri genel merkez genel kuruluna katılır, ancak şube adına delege seçilmedikleri sürece oy kullanamazlar.

Şubelerin yönetim veya denetim kurulunda görevli olanlar genel merkez yönetim veya denetim kuruluna seçildiklerinde şubedeki görevinden ayrılırlar.

DERNEĞİN İÇ DENETİMİ

MADDE 22: Dernekte genel kurul, yönetim kurulu veya denetim kurulu tarafından iç denetim yapılabileceği gibi, bağımsız denetim kuruluşlarına da denetim yaptırılabilir. Genel kurul, yönetim kurulu veya bağımsız denetim kuruluşlarınca denetim yapılmış olması, denetim kurulunun yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

Denetim kurulu tarafından en geç yılda bir defa derneğin denetimi gerçekleştirilir. Genel kurul veya yönetim kurulu, gerek görülen hallerde denetim yapabilir veya bağımsız denetim kuruluşlarına denetim yaptırabilir.

DERNEĞİN BORÇLANMA USULLERİ            

MADDE 23-: Dernek amacını gerçekleştirmek ve faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duyulması halinde yönetim kurulu kararı ile borçlanma yapabilir. Bu borçlanma kredili mal ve hizmet alımı konularında olabileceği gibi nakit olarak ta yapılabilir. Ancak bu borçlanma, derneğin gelir kaynakları ile karşılanamayacak miktarlarda ve derneği ödeme güçlüğüne düşürecek nitelikte yapılamaz.

TÜZÜĞÜN NE ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLECEĞİ

MADDE 24: Tüzük değişikliği Genel Kurul kararı ile yapılabilir.

Genel Kurulda tüzük değişikliği yapılabilmesi için genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin 2/3 çoğunluğu aranır. Çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz.

Tüzük değişikliği için gerekli olan karar çoğunluğu toplantıya katılan ve oy kullanma hakkı bulunan üyelerin oylarının 2/3’ü’dür. Genel kurulda tüzük değişikliği oylaması açık olarak yapılır.

DERNEĞİN FESHİ VE MAL VARLIĞININ TASFİYE ŞEKLİ

MADDE 26: Genel kurul, her zaman derneğin feshine karar verebilir.

Genel Kurul’da fesih konusunun görüşülebilmesi için Genel Kurula katılma hakkı bulunan üyelerin 2/3 çoğunluğu aranır. Çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz.

Fesih kararının alınabilmesi için gerekli olan karar çoğunluğu toplantıya katılan ve oy kullanma hakkı bulunan üyelerin oylarının 2/3’ü’dür. Genel kurulda fesih kararı oylaması açık olarak yapılır.

Tasfiye İşlemleri

Genel Kurulca fesih kararı verildiğinde, derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi son yönetim kurulu üyelerinden oluşan tasfiye kurulunca yapılır. Bu işlemlere, feshe ilişkin genel kurul kararının alındığı veya kendiliğinden sona erme halinin kesinleştiği tarihten itibaren başlanır. Tasfiye süresi içinde bütün işlemlerde dernek adında “Tasfiye Halinde Basın ve Hukukta Hakikatleri Araştırma Derneği” ibaresi kullanılır.

Tasfiye kurulu, mevzuata uygun olarak derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi işlemlerini baştan sonuna kadar tamamlamakla görevli ve yetkilidir. Bu kurul, önce derneğin hesaplarını inceler. İnceleme esnasında derneğe ait defterler, alındı belgeleri, harcama belgeleri, tapu ve banka kayıtları ile diğer belgelerinin tespiti yapılarak varlık ve yükümlülükleri bir tutanağa bağlanır. Tasfiye işlemeleri sırasında derneğin alacaklılarına çağrıda bulunulur ve varsa malları paraya çevrilerek alacaklılara ödenir. Derneğin alacaklı olması durumunda alacaklar tahsil edilir. Alacakların tahsil edilmesi ve borçların ödenmesinden sonra kalan tüm para,  mal ve hakları, genel kurulda belirlenen yere devredilir. Genel kurulda, devredilecek yer belirlenmemişse derneğin bulunduğu ildeki amacına en yakın ve fesih edildiği tarihte en fazla üyeye sahip derneğe devredilir.

Tasfiyeye ilişkin tüm işlemler tasfiye tutanağında gösterilir ve tasfiye işlemleri, mülki idare amirliklerince haklı bir nedene dayanılarak verilen ek süreler hariç üç ay içinde tamamlanır.

Derneğin para, mal ve haklarının tasfiye ve intikal işlemlerinin tamamlanmasını müteakip tasfiye kurulu tarafından durumun yedi gün içinde bir yazı ile dernek merkezinin bulunduğu yerin mülki idare amirliğine bildirilmesi ve bu yazıya tasfiye tutanağının da eklenmesi zorunludur.

Derneğin defter ve belgelerini tasfiye kurulu sıfatıyla son yönetim kurulu üyeleri saklamakla görevlidir. Bu görev, bir yönetim kurulu üyesine de verilebilir. Bu defter ve belgelerin saklanma süresi beş yıldır.

GEÇİCİ MADDE 1: İlk Genel Kurul’da dernek organları oluşturulana kadar, derneği temsil edecek ve dernekle ilgili iş ve işlemleri yürütecek olan geçici yönetim kurulu üyeleri aşağıda belirtilmiştir.            

Dernek Kurucu ve Geçici Yönetim Kurulu Üyeleri;

 

ADI VE SOYADI                 MESLEĞİ

  Deniz Tekin                         Gazeteci

  Mir Ali Koçer                       Gazeteci

  Gizem Miran                       Avukat

  Serhat Temel                     Sosyal Araştırmacı

  Dilan Kaya Taşdelen           Şehir Plancısı

  Hayri Demir                       Gazeteci

  Özlem Ender                      Avukat 

 

Bu tüzük 26 (Yirmi iki) madde ve 1 (Bir) geçici maddeden ibarettir.

BİZİ TAKİP EDİN 

• fab fa-twitter
• fab fa-facebook
• fab fa-instagram
• fab fa-youtube